Broń samoczynna

Broń samoczynna to taka, w której automatyka realizuje nie tylko wszystkie kolejne fazy strzału (jak w przypadku broni samopowtarzalnej), ale również aktywuje kolejne strzały, jeśli język spustowy jest stale ściągnięty. Jest to tak zwany ogień ciągły, czyli przy jednym ściągnięciu języka spustowego następuje więcej niż jeden strzał.

Istnieje dużo nieporozumień związanych z pojęciem broni samoczynnej, automatycznej, półautomatycznej itp. Spróbujmy uporządkować te zagadnienia.

Wśród broni samoczynnej wyróżniamy różne rodzaje, zarówno pistolety (krótka broń samoczynna), jak i karabiny (długa broń samoczynna).

Pistolety maszynowe są zazwyczaj wyposażone w kolbę i kształtem przypominają broń długą o niewielkich rozmiarach. Są niekiedy klasyfikowane jako PCC (ang. Pistol Caliber Carabin), czyli karabin o kalibrze pistoletowym. Można powiedzieć, że stanowią ogniwo pośrednie między karabinkami a pistoletami. Typowym przykładem pistoletu maszynowego jest UZI.

Pistolety samoczynne, które wyglądałyby jak klasyczny pistolet, występują rzadko. Do najpopularniejszych należy Glock 18, zasilany nabojem 9 mm x 19 Parabellum. Dokładnie rzecz ujmując, jest to pistolet samoczynno-samopowtarzalny, ponieważ ma przełącznik rodzaju ognia. Po wyborze ognia pojedynczego działa jak broń samopowtarzalna, natomiast po wyborze ognia ciągłego pracuje jako broń samoczynna.

Broń maszynowa

Broń samoczynną nazywa się niekiedy bronią maszynową. Określenia te stosuje się zamiennie. Pistolety samoczynne (jak na przykład UZI) nazywa się zazwyczaj pistoletami maszynowymi.

Broń automatyczna czy samoczynna?

Dużo nieporozumień budzi pojęcie broni automatycznej, której nie należy mylić z bronią samoczynną. Broń automatyczna to taka, która jest wyposażona w automatykę, czyli zestaw mechanizmów realizujących poszczególne fazy strzału. Automatyka przeładowuje broń, napina mechanizm uderzeniowy. Nie musi jednak być odpowiedzialna za samoczynne inicjowanie kolejnych strzałów. Każda broń samopowtarzalna jest bronią automatyczną, ponieważ ma automatykę.

Nieporozumienia wynikają ze zbyt dosłownego tłumaczenia nazw broni z języka angielskiego na język polski. W języku angielskim broń automatyczna oznacza broń samoczynną, strzelającą ogniem ciągłym. Dlatego amatorskie tłumaczenia, spotykane często w popkulturze, obfitują w pojęcia typu: strzelanie z automatu lub karabin automatyczny – zamiast strzelanie z broni samoczynnej lub karabin samoczynny (maszynowy).

Rozbieżność występuje również w języku rosyjskim. Na powyższym rysunku widać karabinek AK, gdzie AK to skrótowiec o słów: Automat Kałasznikowa. Broń oczywiście ma w automatykę, więc nie ulega wątpliwości, że jest to karabinek automatyczny. Jednak według nazewnictwa polskiego jest również samoczynny, czyli zdolny do realizacji ognia ciągłego.

Broń półautomatyczna

Jeszcze więcej nieporozumień budzi pojęcie: półautomat (semi-auto, semi-automatic) lub broń półautomatyczna. W języku angielskim te pojęcia odnoszą się do broni samopowtarzalnej, która strzela ogniem pojedynczym.

Tymczasem w języku polskim broń półautomatyczna to taka, której automatyka realizuje tylko wybrane funkcje podczas cyklu strzału. Może na przykład automatycznie usuwać łuskę i napinać mechanizm uderzeniowy, ale konieczne jest przy tym ręczne załadowanie kolejnego naboju. Broń półautomatyczna nie jest więc bronią samopowtarzalną.

Broń samoczynno-samopowtarzalna

Większość broni samoczynnej ma przełącznik rodzaju ognia. Dzięki temu może realizować zarówno ogień ciągły, jak i ogień pojedynczy. W ten sposób przełącza się pomiędzy trybem pracy samoczynnej i samopowtarzalnej. Broń tego typu nazywa się bronią samoczynno-samopowtarzalną.

Czy można mieć broń samoczynną?

W Ustawie z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji broń samoczynna jest określona mianem broni szczególnie niebezpiecznej. Jej zakup na pozwolenie sportowe nie jest możliwy, natomiast powstaje wiele kontrowersji prawnych przy zakupie broni samoczynnej na pozwolenie kolekcjonerskie oraz szkoleniowe. Ustawa w jednym miejscu pozwala na taki zakup, a w innym zakazuje, co stanowi sprzeczność. Interpretacje tej sytuacji bywają różne, ale ostatnia interpretacja sądowa sugeruje rozstrzygnięcie na niekorzyść strzelców. Wydziały Postępowań Administracyjnych w poszczególnych Komendach Wojewódzkich Policji odmawiają wydania takiego pozwolenia. Można odwoływać się sądownie od tych decyzji, ale zazwyczaj prostszą drogą okazuje się zakup broni obiektowej.

Trzeba wówczas uzyskać dopuszczenie do pracy z bronią (obejmujące między innymi broń samoczynną), a następnie utworzyć podmiot prawny, na przykład firmę szkoleniową, dysponujący bronią na okaziciela. Wiąże się to z dodatkowym utrudnieniem w postaci zorganizowania magazynu broni. Wówczas, taki podmiot może zakupić broń samoczynną na okaziciela. My, mając dopuszczenie do danego rodzaju broni, możemy ją pobierać z magazynu i w efekcie mamy dostęp do broni samoczynnej.

Mając pozwolenie do celów sportowych lub kolekcjonerskich, można kupić sobie na przykład karabinek AK, karabinek AR-15, albo inną broń, która pierwotnie była samoczynna. Jednak z myślą o takich posiadaczach w sklepach znajdują się wersje z zablokowaną funkcją ognia ciągłego. Przełącznik rodzaju ognia służy wówczas jedynie jako bezpiecznik nastawny broni. Karabin zawiera automatykę (a więc jest to karabin automatyczny). Automatyka realizuje wszystkie funkcje podczas strzału, a więc jest to broń samopowtarzalna. Nie jest jednak możliwy ogień ciągły, a więc broń nie jest samoczynna (czyli nie jest maszynowa).

Czy broń samoczynna jest niebezpieczna?

Z pewnością potrzebne jest dodatkowe przeszkolenie z obsługi broni samoczynnej. Problematyczne może być w tym przypadku opanowanie odrzutu i podrzutu broni. W przypadku broni samopowtarzalnej, pojedynczy strzał może przemieścić pistolet lub karabin, albo nawet wytrącić strzelca z równowagi. Zjawiska te są jednak odczuwalne dopiero po strzale. W przypadku broni samoczynnej kolejne strzały następują jednocześnie ze zjawiskami odrzutu i podrzutu wynikającymi z poprzednich strzałów, co może doprowadzić do skierowania broni w przestrzeń, gdzie oddawanie strzałów jest niebezpieczne. Dlatego, strzelanie z broni maszynowej wymaga dodatkowych umiejętności. Pod opieką dobrego instruktora można je szybko nabyć.