Kompensator podrzutu

Kompensator podrzutu służy do zmniejszenia zjawiska podrzutu pistoletu. Działa na zasadzie przekierowania strumienia gazów w górę. Powstaje wówczas siła ciągu gazów prochowych (skierowana w dół), która przeciwstawia się sile podrzutu pistoletu (skierowanej w górę).

Jak wiadomo, podrzut jest siłą składową odrzutu broni. Wynika z faktu, że siła odrzutu i siła reakcji podparcia (chwytu strzelca) nie znajdują się w jednej osi. Przesunięcie osi działania tych sił powoduje powstanie siły wypadkowej, która podrzuca przednią część pistoletu do góry. Kompensator podrzutu ma za zadanie zniwelować ten efekt. W efekcie podrzut jest mniej odczuwalny, choć wciąż występuje.

Zasada działania kompensatora

W podstawowym układzie kompensator stanowi przedłużenie lufy. Średnica jego otworu jest większa od kalibru lufy, dlatego pocisk nie jest przez niego prowadzony. Gazy prochowe, które wydostają się z lufy, trafiają do kompensatora. W jego górnej części znajdują się otwory, które stanowią łatwe ujście dla gazów prochowych. Pamiętajmy, że wciąż panuje tam duże ciśnienie. Oczywiście, część gazów wylatuje zwyczajnie na wprost, tą samą drogą, którą wydostaje się pocisk. Jednak ta część gazów, która ulatuje w górę, tworzy zjawisko ciągu, podobnego do ciągu w silniku odrzutowym. Siła ta jest skierowana przeciwnie do kierunku strumienia gazów (wciąż tak samo jak w silniku odrzutowym), a więc w dół.

Żeby wywołać siłę ciągu o odpowiednio dużej wartości, potrzebne jest duże ciśnienie gazów prochowych w momencie, w którym pocisk opuszcza lufę (i chwilę później). Potrzebne są w tym celu odpowiednie naboje. Ładunek prochu oraz szybkość jego spalania należy tak dobrać, żeby ciśnienie podczas strzału nie spadało zbyt szybko. Inaczej mówiąc, energia gazów prochowych musi nie tylko napędzić pocisk, ale również zadziałać na broń. Tej energii nie może być za mało. Jeśli ciśnienie spadnie za szybko, pocisk co prawda zostanie wystrzelony, ale nie powstanie siła ciągu w kompensatorze. Podrzut pistoletu nie zostanie wówczas skutecznie zmniejszony.

Jaki kompensator podrzutu wybrać?

Istnieje kilka rodzajów kompensatorów. Różnią się one głównie sposobem montażu do pistoletu.

• Najpopularniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie przedłużonej lufy, która wystaje z zamka na około 1 cm. Na zewnątrz wystającej części znajduje się gwint, na który można nakręcić kompensator podrzutu, tłumik huku lub inne urządzenie wylotowe.
• Innym podejściem jest zastosowanie krótszej lufy, która nie dosięga wewnątrz do końca zamka pistoletu. W tak powstałej pustej części zamka znajdują się otwory u góry. W efekcie, kompensator nie jest oddzielnym urządzeniem.
• Podobnym rozwiązaniem jest zastosowanie otworów w końcowej części lufy oraz w zamku (bezpośrednio nad otworami w lufie).
• Kompensator podrzutu można też montować niezależnie od lufy, na przykład do szyny akcesoryjnej, albo do przedłużonej żerdzi sprężyny powrotnej. To drugie rozwiązanie wymaga zastosowania specjalnej żerdzi.

Które rozwiązanie jest najlepsze? Każde z nich ma swoje wady i zalety… Montaż bezpośrednio do lufy zapewnia szczelność pomiędzy wylotem lufy, a naszym urządzeniem. Wymaga jednak stosowania specjalnych luf. Kupując dodatkową lufę, nie tylko narażamy się na dodatkowe koszty, ale też tracimy dodatkową promesę. Pamiętajmy, że zgodnie z Ustawą o broni i amunicji lufa z komorą nabojową w pistoletach jest istotną częścią broni.

Stosowanie kompensatorów zewnętrznych (na przykład montowanych na szynie akcesoryjnej) nie stanowi szczelnego połączenia z wylotem lufy. Zmniejsza to skuteczność tego rozwiązania, ale ma swoje plusy. Niewątpliwą zaletą jest uniwersalność i łatwość montażu (również demontażu, jeśli w danym momencie chcemy mieć krótszy pistolet, choćby do skrytego noszenia). Ponadto, urządzenia tego typu są zwykle większe i cięższe. To sprawia, że same w sobie dociążają przednią część broni, co zmniejsza odczuwalność podrzutu.