Zamek broni

Zamek broni jest częścią jej automatyki, a w pistoletach jednocześnie stanowi rodzaj obudowy górnej części broni. Jego podstawowym zadaniem jest zamykanie komory nabojowej od tyłu. Dzięki temu gazy prochowe nie powodują wystrzału łuski do tyłu, ale są kierowane do przodu i powodują wystrzelenie pocisku. Kiedy pocisk opuści lufę, zamek otwiera dostęp do komory nabojowej od tyłu. Dzięki temu możliwe jest usunięcie łuski i umieszczenie nowego naboju w komorze nabojowej. Ponadto, zamek umożliwia dostęp iglicy do tylnej części naboju w celu inicjacji strzału.

Zamek broni na przykładzie pistoletu P365
Zamek broni na przykładzie pistoletu P365

W pistoletach zamek broni zamyka komorę nabojową za pomocą swojej bezwładności. Jego masa jest znacznie większa od masy pocisku. Dzięki temu pocisk porusza się ze znacznie większym przyspieszeniem niż zamek. W efekcie, otwarcie komory nabojowej następuje dopiero w chwili, kiedy pocisk opuści lufę.

Z uwagi na konieczność dużej masy zamka broni, wykonuje się go zwykle ze stali, a w pistolecie stanowi on jednocześnie obudowę dla elementów znajdujących się w górnej części pistoletu: dla lufy z komorą nabojową, mechanizmu powrotnego, mechanizmu uderzeniowego i mechanizmu wyrzutowego.

W przypadku nabojów o stosunkowo małej energii, masa zamka jest wystarczająca, żeby stanowić zamknięcie dla komory nabojowej. Wówczas, lufa jest zamocowana nieruchomo względem szkieletu broni, a zamek broni porusza się na szynach znajdujących się w górnej części szkieletu. Energia gazów prochowych powoduje przesuwanie się zamka do tyłu i jednocześnie napinanie sprężyny powrotnej (lub mechanizmu powrotnego). Kiedy zamek osiągnie skrajne, tylne położenie, siła oddziaływania gazów prochowych spada i sprężyna powrotna powoduje powrót zamka w przednie położenie. Ruch zamka broni w obydwie strony napędza po drodze inne mechanizmy, jak na przykład: napinanie mechanizmu uderzeniowego, wyrzut łuski, czy osadzenie nowego naboju w komorze nabojowej.

Co ciekawe, energia sprężyny powrotnej w pistolecie jest zbyt mała, żeby skutecznie zamknąć komorę nabojową. Dlatego jej udział w jest w tym aspekcie pomijalny, a zamknięcie komory odbywa się za pomocą bezwładności zamka. Sprężyna służy tylko do powrotu zamka z tylnego położenia, kiedy inne siły ustaną i nawet stosunkowo niewielka siła sprężyny będzie w stanie poruszyć zamknie do przodu.

Zamek swobodny jest najprostszym rozwiązaniem konstrukcyjnym. W przypadku stosowania nabojów o większej energii masa zamka broni musi być coraz większa. Przy pewnej jego masie staje się to zbyt uciążliwe ze względu na masę broni oraz ze względu na szarpnięcia broni przy zatrzymywaniu się zamka w skrajnych położeniach: tylnym i przednim. Dlatego, powyżej pewnej energii nabojów stosuje się inne rozwiązania konstrukcyjne, wykorzystujące ryglowanie lufy.

Nabojem granicznym, przy którym stosowano jeszcze zamek broni swobodny, był nabój Makarowa 9×17 mm o energii około 300 J. Najbardziej popularny nabój 9 mm x 19 Parabellum ma zbyt dużą energię na to rozwiązanie.

Żeby nie zwiększać masy samego zamka, łączy się jego masę z masą lufy (wraz z komorą nabojową). W tym celu, zamek broni wraz z lufą poruszają się po wystrzale razem. Oczywiście, taki stan rzeczy uniemożliwiłby otwarcie komory nabojowej i wymianę łuski na nowy nabój. Dlatego, poruszają się razem tylko przez chwilę po wystrzale, dopóki pocisk znajduje się w lufie. Potem zostają rozłączone i lufa zatrzymuje się, a zamek porusza się dalej do tyłu.

Połączenie zamka i lufy nazywa się zaryglowaniem, a rozłączenie – odryglowaniem. Służy do tego mechanizm ryglowania lufy, który może działać w różnoraki sposób.

Zamek broni jest jej istotną częścią w rozumieniu Ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. To oznacza, że na jego zakup potrzebne jest pozwolenie na broń, a na wytwarzanie i handel odpowiednia koncesja.