Sprężyna powrotna

Sprężyna powrotna pełni kluczową rolę w automatyce broni. Napina się po strzale, podczas ruchu zamka do tyłu. Kiedy zamek osiągnie tylne położenie, sprężyna oddaje energię, napędzając zamek do przodu. Dzięki energii sprężyny powrotnej jest napinana sprężyna w mechanizmie uderzeniowym, a nabój jest pobierany z magazynka i umieszczany w komorze nabojowej.

Wokół sprężyny powrotnej krąży sporo nieporozumień. Powszechnie mówi się, że pomaga ona w zamykaniu komory nabojowej, dociskając zamek. Niestety, jej siła nacisku jest o wiele za mała, żeby pełnić taką funkcję. Komora nabojowa jest zamykana dzięki bezwładności zamka. W przypadku pistoletów z ryglowaniem lufy, masa zamka jest powiększona o masę lufy z komorą nabojową. W początkowej fazie po strzale poruszają się one razem z zamkiem.

Kiedy zamek porusza się do tyłu, sprężyna powrotna napina się. W tym czasie ciśnienie gazów prochowych stopniowo zmniejsza się. Kiedy zamek znajduje się w tylnym położeniu, ciśnienie gazów jest na tyle małe, że sprężyna powrotna zaczyna poruszać zamek do przodu.

Budowa sprężyny powrotnej

Sprężyna powrotna jest sprężyną śrubową. Jest osadzona na żerdzi wykonanej zwykle ze stali, choć czasem można spotkać żerdź plastikową. W niektórych pistoletach sportowych żerdź sprężyny wymienia się na wolframową. Ma to służyć dodatkowemu dociążeniu broni, ponieważ wolfram ma 2,5 razy większą gęstość, niż stal. Tej samej wielkości żerdź będzie więc miała 2,5 razy większą masę (i co się z tym wiąże: bezwładność). Położenie sprężyny powrotnej pod lufą stanowi doskonałe miejsce na ulokowanie większej masy. Dzięki temu pistolet zmienia swoje wyważenie w taki sposób, żeby część lufowa była nieznacznie cięższa. To pomaga w kontroli podrzutu podczas strzelania.

Sprężyna po zamontowaniu w zamku ma wstępne napięcie, żeby generowała siłę nawet przy skrajnym przednim położeniu zamka. Montuje się ją bezpośrednio pod lufą pistoletu.

Sprężyna powrotna i jej modyfikacje

Sprężyna powrotna nie jest istotną częścią broni w rozumieniu Ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Dlatego, można ją dowolnie wymieniać i modyfikować, co chętnie wykorzystują strzelcy sportowi. Niekiedy, wymienia się sprężynę na nieznacznie lżejszą (stawiającą mniejszy opór). Idzie to zwykle w parze z podcięciami zamka (tak zwany porting), które zmniejszają jego masę. W takiej broni wykorzystuje się wówczas naboje o nieco mniejszej energii. Do słabszych naboi nie jest konieczna tak duża masa zamka, a po zmniejszeniu jego bezwładności, zamek porusza się szybciej i powoduje mniejsze uderzenia podczas zatrzymania w tylnym i w przednim położeniu. Wszystko to składa się na bardziej komfortowe strzelanie, dzięki czemu sportowcy mogą nieco szybciej strzelać i osiągać lepsze wyniki na zawodach.

Charakterystycznym zjawiskiem jest chęć wymiany tego typu części już przez początkujących strzelców. Okazuje się jednak, że wprowadzone modyfikacje dają na tyle nieznaczny efekt, że nie jest od odczuwalny przez niedoświadczone osoby. Tymczasem modyfikacja broni bojowej lub obronnej w ten sposób wiązałaby się z możliwością nieprawidłowego działania pistoletu na mocnej amunicji. Sprężyna powrotna jest tak dobierana przez producentów broni, żeby cechowała się przede wszystkim dużą niezawodnością. Jest to kluczowa cecha pistoletów bojowych i obronnych. Nie należy z niej rezygnować, jeśli broń nie służy wyłącznie do sportu.

Mechanizm powrotny

Korzystne jest, kiedy sprężyna powrotna ma charakterystykę złożoną: jest bardziej miękka w początkowej fazie ruchu. Można to osiągnąć, stosując zespół dwóch sprężyn na żerdziach połączonych teleskopowo (w czasie ściskania jedna żerdź chowa się w drugą). Jest to wówczas mechanizm powrotny, a nie pojedyncza sprężyna powrotna. Coraz więcej producentów montuje mechanizmy powrotne standardowo w pistoletach. W konstrukcjach, gdzie tak nie jest, można wymienić sprężynę na zamiennik w postaci mechanizmu.