Podrzut pistoletu

Podrzut pistoletu jest składową siły odrzutu broni. W efekcie działania podrzutu pistolet obraca się do góry. Zjawisko to jest niekorzystne, ponieważ wytrąca broń z celu. Po oddaniu strzału konieczne jest więc kolejne nakierowanie pistoletu na cel.

Mechanizm działania podrzutu

Podrzut pistoletu wynika z dwóch zjawisk:

• z odrzutu broni,
• z faktu, że siła odrzutu i siła reakcji (podparcia pistoletu o ręce strzelca) nie działają w jednej linii.

Sam odrzut broni został opisany w oddzielnym artykule, dlatego w tym miejscu nie będziemy szczegółowo się nim zajmować. Skupimy się na drugiej przyczynie. Odrzut działa w osi lufy pistoletu. Tymczasem siła podpierająca broń działa w miejscu przyłożenia dłoni przez strzelca, czyli wyraźnie niżej (co widać na zdjęciu).

Przy poprawnym chwycie pistoletu dłoń umieszczona jest możliwie jak najwyżej na rękojeści, opierając się o tak zwany bobrzy ogon (lub ostrogę), czyli wystający element w tylnej części chwytu. Wówczas, miejsce przyłożenia siły reakcji podpory (strzelca) możemy utożsamiać z przestrzenią na dłoni pomiędzy palcem wskazującym i kciukiem. Im wyżej znajdzie się dłoń strzelca, tym mniej odczuwalny będzie podrzut pistoletu. Ograniczeniem jest jedynie poruszający się zamek, który mógłby zranić strzelca, gdyby zahaczył o jego dłoń.

Występowanie dwóch sił w różnych osiach powoduje powstanie tak zwanego momentu siły. W języku potocznym możemy to nazwać „siłą skręcającą”, która obraca naszą broń w górę, powodując podrzut pistoletu. Wartość momentu siły zależy wartości występujących sił oraz od odległości między osiami ich działania. Im wyżej strzelec chwyci broń, tym odległość ta jest mniejsza.

Podrzut pistoletu i jego zmniejszanie

Podrzut pistoletu można minimalizować. Najważniejszym sposobem jest stosowanie poprawnego chwytu broni. Ta umiejętność może sprawić, że inne działania nie będą potrzebne. W sportach strzeleckich od podrzutu zależy szybkość wielostrzałów, dlatego sportowcy czasami decydują się na pewne modyfikacje techniczne. Wśród nich można wyróżnić zabiegi zmierzające do zmniejszenia podrzutu poprzez minimalizację odrzutu oraz bezpośrednie wpływanie na odczuwalny podrzut.

W celu zmniejszenia odrzutu stosuje się:

• zwiększenie masy broni (zarówno przez jej konstrukcje, jak i przez akcesoria montowane na przykład na szynie akcesoryjnej),
• urządzenia wylotowe (opisane w artykule o odrzucie broni),
• odpowiedni dobór nabojów (zarówno masy pocisków, jak i rodzaju i naważki prochu),
• zmiana masy zamka i sztywności sprężyny powrotnej (dostosowując te wielkości do słabszej amunicji).

W celu zmniejszenia podrzutu stosuje się:

• kompensatory podrzutu (czyli rodzaj urządzeń wylotowych, które działają tylko na podrzut),
• rozkład masy broni (umieszczając większą masę w przedniej części pistoletu, pod lufą).

Umieszczenie dodatkowej masy pod lufą wywołuje dwa zjawiska. Zwiększa całkowitą masę (a więc i bezwładność) pistoletu, co zmniejsza odrzut broni. Zwiększa również tak zwany moment bezwładności pistoletu, czyli podatność na działanie momentu siły. Mówiąc bardziej zrozumiale, zwiększamy bezwładność w ruchu obrotowym.

Kompensator podrzutu pistoletu przekierowuje gazy prochowe wydostające się z lufy w górę. Dzięki temu powstaje siła ciągu (taka, jak w silniku odrzutowym), która kieruje przednią część lufy w dół. Jest to kierunek przeciwny do kierunku działania podrzutu, a więc kompensuje jego działanie. Istnieją różne rodzaje kompensatorów i różne sposoby ich mocowania do pistoletu. Zostanie to opisane w oddzielnym artykule.